«Δάσος –Ζωή –Πολιτισμός»

υπό την Αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας

Η Ακαδημία Αθηνών σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Νίκης Γουλανδρή πραγματοποιεί προγραμματισμένες ετήσιες, πανελλα-δικές εκδηλώσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση των νέων στη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος. Ως πρώτη εκδήλωση επελέγη η έκθεση: «Ερυσίχθων, σύγχρονη ανάγνωση του μύθου», που συμβολίζει την αδηφαγία, την αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, που χωρίς μέτρο καταναλώνει πάνω από τις φυσιολογικές του ανάγκες ο άνθρωπος. Η έναρξη των εκδηλώσεων θα γίνει στις 14 Μαϊου στην Ανατολική Αίθουσα του μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών (Πανεπιστημίου 28) με εναρκτήρια ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Πάνου Λιγομενίδη και κεντρική ομιλία της κ. Νίκης Γουλανδρή, εικαστικές εγκαταστάσεις (προβολές) και μουσικό πρόγραμμα με τον Νίκο Ξανθούλη.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει σειρά εκδηλώσεων σε συνεργασία με Σχολεία, πολιτιστικούς φορείς και Δήμους στην ελληνική περιφέρεια. Την οργάνωση και την γραμματειακή υποστήριξη έχει το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών (Ευάγγελος Καραμανές, Κλεοπάτρα Φατούρου, Ανθούλα Μπάκολη). Η Επιστημονική επιμέλεια, τα κείμενα και ο συντονισμός του προγράμματος είναι της Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη, Διευθύντριας του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Λουϊζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης, μόνιμη συνεργάτις του Κέντρου Λαογραφίας.
Την έκθεση υποστηρίζει το Δίκτυο Μουσείων του Κέντρου των Αθηνών και η Ελληνοαμερικανική Ένωση

5 Ιουλίου: Εγκαίνια Έκθεσης Ελευσίνα
Η έκθεση «Ερυσίχθων: Σύγχρονη ανάγνωση του μύθου» θα πραγματοποιηθεί στο Πολιτιστικό Κέντρο Κανελλόπουλου στην Ελευσίνα (Ιούλιος - Οκτώβριος).
ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ¨ΕΚΘΕΣΗΣ
Συνήθως λέμε ότι «η φύση τιμωρεί». Όμως η φύση δεν έχει συναισθήματα για να θυμώνει και να τιμωρεί. Αυτό που φαίνεται σε μας ως τιμωρία είναι το αποτέλεσμα των ενεργειών μας, όταν αυτές διαταράσσουν την ισορροπία των στοιχείων της. Οι παρεμβάσεις του ανθρώπου, όταν κατευθύνονται από την πλεονεξία, την αδηφαγία και την απερισκεψία είναι επικίνδυνες, είτε πρόκειται για την καταστροφή ενός δάσους ή ενός αλσυλίου, είτε για την μόλυνση της ατμόσφαιρας, των ποταμών και των θαλασσών. Ο πρωτόγονος άνθρωπος, αντιμέτωπος με τα στοιχεία της φύσης τα θεοποίησε και απέδιδε σ’ αυτά τιμές για να τα εξευμενίσει. Όσο οι γνώσεις του για το φυσικό περιβάλλον αυξάνονταν, ανακάλυπτε πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες που το διέπουν και πως οφείλει να το προστατεύει για να είναι φιλικό μαζί του. Αυτή η προστασία περνούσε συχνά από την ιεροποίηση των ζωτικών στοιχείων της φύσης ως αποτέλεσμα σεβασμού ή φόβου. Έτσι δάση και άλση αφιερώνονταν σε θεότητες, τα δένδρα είχαν ψυχή, που τα προστάτευε (Δρυάδες, Αμαδρυάδες, Δενδρίτες θεούς), οι πηγές, τα ποτάμια, οι λίμνες είχαν τις νεράιδες, τις νύμφες, τις λάμιες που απέτρεπαν τον επίδοξο πλεονέκτη να επωφεληθεί, υπονομεύοντας το μέλλον των επόμενων γενεών.
Ο μύθος του Θεσσαλού Ερυσίχθονα, που διασώζει στον ύμνο στη Δήμητρα ο ποιητής Καλλίμαχος, δείχνει πως οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν αντιληφθεί ότι ο άνθρωπος απέναντι στην φύση πρέπει να είναι ευσεβής, πλήρης δέους, διαφορετικά θα υποστεί, αργά ή γρήγορα τις συνέπειες των ενεργειών του. Ο Ερυσίχθων υπήρξε ένας πλεονέκτης, βέβηλος και ασεβής άνθρωπος. Η επιθυμία του να κόψει το ιερό δένδρο της Δήμητρας, παρά τις παρακλήσεις και τις προειδοποιήσεις της νύμφης που το κατοικούσε, ωδήγησε στην τιμωρία του με ακόρεστη πείνα. Αφού κατανάλωσε ό,τι του ανήκε, αλλά και ό,τι ανήκε στο περιβάλλον του έφαγε τα ίδια του τα μέλη και πέθανε, χωρίς ποτέ να ικανοποιήσει την πείνα του. Ο μύθος συμβολικά αποδίδει την αδηφαγία, την αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, που χωρίς μέτρο καταναλώνει ακόρεστα και πάνω από τις φυσιολογικές του ανάγκες ο άνθρωπος.
Οι χώροι και οι καλλιτέχνες της έκθεσης

Προεδρικό Μέγαρο (κήπος)
Αφροδίτη Λίτη
1. Ακαδημία Αθηνών
Παναγιώτης Τέτσης, Σπύρος Κρητικός
Σκίτσα: Κουντούρης
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας

2. Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής – Ίδρυμα Οικ. Γ. Ψαροπούλου
Αποστόλης Ζολωτάκης
3. Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων
Ελένη Τζάτζαλος, Βένια Μπεχράκη
4. Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Moυσικών Οργάνων Φ. Ανωγειανάκη
Θανάσης Μπερούτσος
5. Μουσείο Ηρακλειδών
Αφροδίτη Λίτη, Αποστόλης Ζολωτάκης
6. Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης
Τάσος Μαντζαβίνος
7. Ίδρυμα Άγγελου και Λητούς Κατακουζηνού
Ανδρέας Λόλης
8. Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη
Αλεξάνδρα Αθανασιάδη
Video: Γιώργος Ταξιαρχόπουλος, Σαββίνα Πατρικίου, Γρηγόρης Μαρκάτος
9. Μουσείο Σπύρου Βασιλείου
Katharina Bolesch, κεραμικό
10. Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας
Ειρήνη Γκόνου, Μίλτος Παντελιάς, Καλλιρρόη Σπυρίδωνος
11. Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη
Χρύσα Βέργη, Μαρία Γιαννακάκη
12. Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη
Κατερίνα Χαριάτη Σισμάνη
13. Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος
Αφροδίτη Λίτη
14. Μουσείο Φρυσίρα
Καλλιρρόη Μαρούδα
15. Ελληνοαμερικανική Ένωση
Χάρις Κοντοσφύρης, Χρήστος Χαρίσης, Γιώργος Τσεριώνης, Βένια Μπεχράκη, Μάγδα Ταμάμ, Ελένη Τζάτζαλος, Πέτρος Βρέλης, Κωνσταντίνα Κατρακάζου, Στέφανος Ζαννής, Ιωάννα Ράλη


Συμμετέχουν τα Μουσεία μέλη του Δικτύου:
(Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής – Ίδρυμα Οικ. Γ. Ψαροπούλου, Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων, Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων, Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Moυσικών Οργάνων Φ. Ανωγειανάκη, Μουσείο Ηρακλειδών, Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη, Μουσείο Σπύρου Βασιλείου, Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη, Μουσείο Φρυσίρα, Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη, Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων, Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, Ελληνοαμερικάνικη Ένωση, Ευώνυμος Βιβλιοθήκη))


Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:
Αφροδίτη Λίτη, Παναγιώτης Τέτσης, Σπύρος Κρητικός, Αποστόλης Ζολωτάκης, Θανάσης Μπερούτσος, Τάσος Μαντζαβίνος, Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, Ανδρέας Λόλης, Ειρήνη Γκόνου, Μίλτος Παντελιάς, Καλλιρρόη Σπυρίδωνος, Χρύσα Βέργη, Μαρία Γιαννακάκη, Καλλιρρόη Μαρούδα, Γιώργος Τσεριώνης, Κωνσταντίνα Κατρακάζου, Στέφανος Ζαννής, Κατερίνα Χαριάτη Σισμάνη, Βένια Μπεχράκη, Μάγδα Ταμμάμ, Χάρις Κοντοσφύρης, Ελένη Τζάτζαλος, Χρήστος Χαρίσης,
Σκίτσο: Κουντούρης,
Video: Γιώργος Ταξιαρχόπουλος, Σαββίνα Πατρικίου, Γρηγόρης Μαρκάτος, Ιωάννα Ράλη Πέτρος Βρέλης
κεραμικό: Katharina Bolesch,